|
|||||
|
|||||
|
Zrozumieć dziecko ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się ciąg dalszy Pierwsza cześć artykułu ukazała się w poprzednim numerze gazety Wieść Gminna (Pierwsza cześć artykułu ukazała się w poprzednim numerze gazety Wieść Gminna)
Specyficzne trudności w uczeniu się to termin dotyczący grupy zaburzeń przejawiających się poważnymi trudnościami w rozumieniu i posługiwaniu się mową i pismem oraz w zakresie zdolności matematycznych. Zaburzenia te są uwarunkowane wewnętrznie i wywołane dysfunkcjami centralnego układu nerwowego. Najczęściej trudności w czytaniu i pisaniu dostrzegane są dopiero u dzieci w okresie nauczania początkowego, a powinno się je zauważać już w okresie przedszkolnym. Najlepiej, gdy ujawnimy symptomy zapowiadające przyszłe trudności w czytaniu i pisaniu, jeszcze przed podjęciem nauki szkolnej. Trudności związane z zaburzeniami analizatora słuchowego Analizator słuchowy stanowi neurologiczne podłoże spostrzegania słuchowego. Zaburzenia percepcji słuchowej to nie wada słuchu, lecz zaburzenia niektórych funkcji kory mózgowej, ponieważ procesy analizy i syntezy dokonują się na poziomie korowej części analizatora. Uszkodzenie to jest niezależne od zniekształceń występujących w organach artykulacyjnych dziecka oraz od obniżonej z sprawności artykulacyjnej. Dzieci z zaburzoną percepcją słuchową, słysząc dobrze poszczególne dźwięki, nie potrafią z potoku dźwięków mowy wychwycić wszystkich po kolei i prawidłowo różnicować. Objawy zaburzenia analizy i syntezy słuchowej:
Pojawiają się również trudności w innych przedmiotach szkolnych, tj. trudności w nauce języków obcych, uczeniu się pamięciowym (wierszy, tabliczki mnożenia) spowodowane gorszą pamięcią słuchową. Mogą występować trudności ze zrozumieniem instrukcji nauczyciela. Trudności związane z zaburzeniami analizatora kinestetyczno-ruchowego Warunkiem sprawnego mówienia, czytania i pisania jest rozwój odpowiadającej tym czynnościom motoryki. Głośne czytanie odbywa się dzięki ruchom gałek ocznych oraz uruchomieniu organów mowy. Zaburzenia w rozwoju motorycznym przejawiają się mniejszą precyzją ruchów i wolniejszym ich tempem. Chodzi tu zarówno o motorykę dużą, tj. zaburzenia koordynacji dużych grup mięśniowych, jak również o zaburzenia motoryki małej, tj. rozwoju manualnego. Zaburzony rozwój funkcji analizatora kinestetyczno-ruchowego w znacznym stopniu wpływa na obniżenie sprawności manualnej. Objawy zaburzeń funkcjonowania analizatora kinestetyczno-ruchowego
Ogólna niska sprawność ruchowa powoduje problemy w wykonywaniu ćwiczeń na lekcjach wychowania fizycznego, nieudolność w grach, zabawach sportowych. Kłopoty w takich czynnościach, jak np.: rysowanie, majsterkowanie, lepienie, wycinanie, szycie, kreślenie. Uczniowie o obniżonej sprawności manualnej napotykają szczególne trudności podczas przepisywania tekstu lub pisania ze słuchu. Z uwagi na wolne tempo pracy, nie nadążają za innymi, co może często powodować u nich zaburzenia o charakterze emocjonalno-motywacyjnym Trudności związane z zaburzeniami analizatora wzrokowego Zaburzenia analizatora wzrokowego (percepcji wzrokowej) to nie wada wzroku, lecz zaburzenia niektórych funkcji kory mózgowej. Rozwój analizy i syntezy wzrokowej stanowi podstawę wzrokowego spostrzegania i ma ogromne znaczenie w zapamiętywaniu i odwzorowywaniu. Fragmentarycznym zaburzeniom w ośrodku wzrokowym towarzyszy osłabiona percepcja obrazów wzrokowych oraz nieadekwatne do rzeczywistości postrzeganie kształtów. Zaburzenie to ma szczególne znaczenie u dzieci rozpoczynających naukę czytania i pisania, której podstawą jest właściwe postrzeganie znaków graficznych. Złe ich odzwierciedlanie i błędne utrwalanie sprawiają, ze dziecko nieprawidłowo je odczytuje i odwzorowuje. Wykazując wybiórcze zaburzenia funkcji wzrokowego spostrzegania, rozumiejąc znaczenie liter i cyfr jako symbolu, nie potrafi prawidłowo posługiwać się literą i cyfrą jako znakiem graficznym. Objawy zaburzenia analizy i syntezy wzrokowej
Dzieci te mają również trudności w innych przedmiotach szkolnych:
Objawy zaburzenia procesu lateralizacji
Trudności w innych przedmiotach szkolnych:
Objawy zaburzenia orientacji przestrzennej
Trudności w innych przedmiotach szkolnych:
Często dzieci dyslektyczne maja trudności w nauce matematyki. Są to: trudności w czytaniu utrudniają rozumienie zadań z treścią, kłopoty z nauką tabliczki mnożenia i działaniami na ułamkach, w posługiwaniu się sekwencjami, w rozumieniu powiązań miedzy liczbami występującymi w dodawaniu, odejmowaniu, mnożeniu i dzieleniu, w rozumieniu pojęć związanych z przestrzenią i czasem, kłopoty z orientacja przestrzenną- zamiana 2-5, 6-9, 96-69, wyrażenia „poprzedni" — „następny", itp., zakłócona świadomość przestrzenna i zdolność do prawidłowego umieszczania figur na strome czy liczb w kolumnie, kłopoty z kierunkowością - gdy trzeba zaczynać od prawej w dodawaniu i odejmowaniu, a od lewej w dzieleniu, pomyłki w znakach <,>,+,-,x,, kłopoty z określeniem miejsca po przecinku i funkcji zera, kłopoty z liczeniem w pamięci, mimo zapamiętania reguły nie rozumieją ich sensu i sposobu działania, trudności w dekodowaniu, porządkowaniu i rozumieniu pojęć oraz symboli matematycznych utrudniają rozwiązywanie zadań tekstowych W związku z opisanymi powyżej zaburzeniami wyróżniamy następujące typy dysleksji: Dysleksja typu wzrokowego, gdzie występują przede wszystkim zaburzenia percepcji wzrokowej i pamięci wzrokowej. Dysleksja typu słuchowego, decydują o niej zaburzenia percepcji słuchowej i pamięci słuchowej powiązane często z zaburzeniami językowymi. Dysleksja integracyjna występuje wówczas, kiedy rozwój funkcji percepcyjnych, badanych w izolacji, jest zgodny z wiekiem, natomiast zaburzony jest proces integrowania bodźców napływających z różnych zmysłów. Dysleksja - trudności w czytaniu, przejawiające się zaburzeniami tempa i techniki czytania, jak i stopnia rozumienia treści. Dysortografia - czyli trudności z opanowaniem poprawnej pisowni. Żeby można było ją stwierdzić trzeba sprawdzić, czy dziecko popełnia błędy ortograficzne mimo dobrej znajomości zasad pisowni. Dysgrafia - czyli niski poziom graficzny pisma (potocznie mówimy, że dziecko brzydko pisze). Litery pisane przez dziecko są koślawe, różnej wielkości i często lądują na niewłaściwej wysokości. Praktycznie wszystkie dzieci zaczynające pisać popełniają tego typu błędy, więc występowanie ich w pierwszym zeszycie nie stanowi podstawy do obaw. Problem pojawia się, gdy błędy utrzymują się mimo upływu czasu. Hiperdysleksja – trudności w czytaniu ze zrozumieniem, oznacza to, iż czytający dobrze opanował samą technikę czytania, lecz słabo rozumie treść czytanego tekstu. Dyskalkulia - czyli problemy w matematyce. Dzieci z dyskalkulią mają zwykle kłopoty z pojęciem liczby, porównywaniem liczebności zbiorów, ocenianiem, co jest większe a co mniejsze itp. Specyficznych trudności w uczeniu się dziecka należy traktować nie jako sposób na uzyskanie „taryfy ulgowej" w czasie nauki szkolnej, ale specyficzne trudności ucznia wymagające stworzenia mu warunków nauki dostosowanych do jego potrzeb. W przypadku, gdy dziecko przejawia trudności w uczniu się bardzo ważne jest, jak reagują rodzice, gdy dziecko otrzymuje oceny niedostateczne. Jeżeli dziecko w przypadku pojawienia się kłopotów szkolnych nie pozostaje samo ze swoim problemem i może liczyć na pomoc rodziny, jego osiągnięcia szkolne są znacznie wyższe. Jak zatem pomóc dziecku? Przede wszystkim należy jak najwcześniej zadbać o dobrą diagnozę dziecka. Diagnoza poradni psychologiczno – pedagogicznej jest niezbędna do ustalenia metod pracy z dzieckiem i dostosowania wymagań do możliwości ucznia w szkole. Im wcześniej zauważymy problem i dostosujemy metody pracy, tym większa szansa na pomoc dziecku. Ważne jest również to, by ściśle współpracować ze szkołą, dbać o to, by dziecko korzystało z zajęć dodatkowych. Konieczna również jest praca z dzieckiem w domu (ćwiczenia zaburzonych funkcji, pomoc w nauce i odrabianiu zadań domowych). W niwelowaniu trudności w uczeniu się pomagają gry stymulujące zaburzone funkcje (np. domino, bierki, bingo, memory, szarada, gry ortograficzne, układanki, itp.). Jak przygotować dziecko do badania w kierunku dysleksji w poradni psychologiczno – pedagogicznej? Przed skierowaniem na badania należy przez około pół roku pracować nad poprawą umiejętności pisania wg wskazówek nauczyciela języka polskiego i przechowywać ćwiczenia do czasu konsultacji lub badania w poradni. W przypadku braku efektów lub nieznacznej poprawy w pisaniu po ustalonym okresie ćwiczeń, uczeń na wniosek rodziców może być diagnozowany w poradni psychologiczno - pedagogicznej (do wniosku dołączyć należy opinię o uczniu nauczyciela języka polskiego, a w przypadku współwystępujących trudności w nauce matematyki - nauczyciela tego przedmiotu). Na pierwsze badanie bądź konsultacje uczeń powinien zgłosić się wraz z dowodami swojej pracy nad poprawą pisowni, materiałami z zajęć korekcyjno - kompensacyjnych (jeśli dziecko objęte było terapią pedagogiczną) oraz zeszytami przedmiotowymi, sprawdzanymi przez nauczyciela (zaznaczone błędy). W przypadku braku zeszytów przedmiotowych, dokumentacji wcześniejszej pracy nad poprawą pisowni - uczeń może nie być badany. Dziecko ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się może mieć dostosowane warunki egzaminu zewnętrznego. Niezbędna jest wówczas właściwa opinia lub orzeczenie poradni PPP, stwierdzająca trudności dziecka. Dokument ten musi być wystawiony przez poradnię nie później niż do 30 września i przedłożony dyrektorowi szkoły do 15 października roku szkolnego, w którym odbywa się egzamin. Musi być także aktualny, czyli dla uczniów szkół podstawowych wydany nie wcześniej niż po ukończeniu III klasy, zaś dla uczniów gimnazjów - nie wcześniej niż po ukończeniu szkoły podstawowej. Uczeń ze stwierdzoną dysleksją ma prawo m.in. do: wydłużenia czasu trwania egzaminu (maksymalnie o połowę czasu regulaminowego), odrębnej sali w egzaminacyjnej, pomocy nauczyciela wspomagającego (uczniowie z trudnościami w czytaniu), używania komputera (uczniowie z dysgrafią). Może nie korzystać z przysługującego mu całkowitego dostosowania warunków egzaminu i zdecydować się na pisanie wraz z innymi uczniami w tej samej sali oraz w standardowo przysługującym czasie, wybierając jedynie ocenianie według dostosowanych do jego możliwości kryteriów. O formie dostosowania wymagań edukacyjnych decydują rodzice lub prawni opiekunowie dziecka. Katarzyna Kwiatkowska Pedagog szkolny Gimnazjum im. Szarych Szeregów w Chmielniku
Bibliografia
|
|||||