Wieść Gmina Chmielnik

Z okazji świÄ t BoĹźego Narodzenia Ĺźyczymy Wam Drodzy Czytelnicy, aby ta Święta Noc zajaśniała blaskiem prawdziwej świętości Jezusa i aby opromieniała ona Wasze Ĺźycie codzienne. Dzielmy się nawzajem chlebem, miłościÄ i ĹźyczliwościÄ . Niech BĂłg obdarzy nas pokojem, zdrowiem i zadowoleniem. W Nowym Roku Ĺźyczymy Wam mniej trosk, więcej szczęścia i nieustannej Opatrzności BoĹźej. Kierownik i Pracownicy Gminnej Biblioteki Publicznej w Chmielniku

BoĹźe Narodzenie 

Często narzekamy, że obecne świętowanie nie umywa się do tego sprzed lat. Powiadamy, że chociaż kiedyś panował niedostatek, zakup towarów nastręczał liczne trudności, a prezenty pod choinkę bywały znacznie skromniejsze, to klimat tamtych świąt był niepowtarzalny. Czy owa nostalgia jest tylko przejawem fenomenu idealizowania czasów własnego dzieciństwa i młodości, czy faktycznie zatraciliśmy nieco obecnie zdolność budowania takiego nastroju świątecznego, jaki potrafili wytworzyć nasi przodkowie?

Wigilia miała zwiastować pomyślność albo jej brak w nadchodzącym roku, toteĹź przysłowia ludowe doradzały roztropne przeĹźycie tego dnia. Wszyscy podrywali się juĹź o świcie ze swych posłań, pamiętając, Ĺźe: „kto w Wiliję ospały, taki teĹź przez rok cały". Cały dzień, aĹź do wieczerzy, unikano wszelakich kłótni, zabiegając o pozytywne zwiastuny niedalekiej przyszłości, np. myśliwy prĂłbował upolować zwierzynę, a wędkarz -złowić rybę.

Gospodarz przygotowywał do wieczerzy główną izbę chaty, ustawiając w jej kątach snopy pszenicy, Ĺźyta, owsa i jęczmienia. Zanim na przełomie XVIII i XIX w. przyjął się w Polsce, przeniesiony z południowych Niemiec, zwyczaj zdobienia drzewka, zawieszał u powały „sad" - chojaczek sośniny, przystrojony świeczkami orzechami, jabłkami i pierniczkami albo „podłaĹşniczkę" - małą jodełkę, wierzchołkiem ku podłodze, ewentualnie „świat" - róşnobarwne opłatki, z gałązką sośniny, kolorowymi stoczkami i jabłuszkami. Po przystrojeniu izby pozostawało mu rozściełać siano na podłodze i na stole; sianem obwiązywał rĂłwnieĹź drzewa w sadach.

Za to gospodynie krzątały się po kuchni, przygotowując potrawy na wieczerzę, ktĂłrą nazywano postnikiem. PośrĂłd zup dominowały: Ĺźur, barszcz, grzybowa, migdałowa albo rybna. NajwaĹźniejsze było danie rybne: śledĹş, karp, sandacz albo szczupak, bo ryba to przecieĹź symbol samego Chrystusa. Były jeszcze kapusta z grzybami albo grochem i, oczywiście, słodkie rarytasy: kluski z makiem, makiełki, kasza jaglana ze śliwkami albo kutia, czyli pszenica lub pęczak z miodem i makiem. SpośrĂłd wypiekĂłw, ktĂłre pojawiały się na wigilijnym stole, najwaĹźniejsza była strucla, czyli słodka bułka droĹźdĹźowa, przybrana plecionką i posypana czarnuszką. Musiała być duĹźa, skoro miała – i to aĹź do Trzech KrĂłli - zastępować chleb.

Kiedy na niebie pojawiała się pierwsza gwiazda, wszyscy łamali się opłatkiem, składając sobie Ĺźyczenia. Białym opłatkiem gospodarz przełamywał się z domownikami, tymi z rutką częstował bydło, natomiast żółtymi i czerwonymi pieczętowano listy. Kolorowe opłatki zdobiły takĹźe drzwi wejściowe do chaty, przypominając, Ĺźe Zbawiciel narodził się w Betlejem, czyli „domu chleba". W zamoĹźnych domach pojawiały się czasem opłatki nasycone miodem, symbolizujące dobrobyt.

Do stołu zasiadano podług wieku, aby w takiej kolejności witać się ze śmiercią. Gospodarz intonował kolędę „WśrĂłd nocnej ciszy", po ktĂłrej zabierano się do jedzenia, starając się nie odkładać ani na chwilę łyĹźki, aby nie zemrzeć przed kolejną Wigilią. Podczas uczty podrzucano w gĂłrę ziarna grochu, aby rĂłsł wysoko. Po wieczerzy śpiewano kolędy, wspominano minione Wigilie i łupano orzechy. Zabawiano się takĹźe rozmaitymi wróşbami, najczęściej matrymonialnymi. Kto wyciągnął spod obrusa zielone ĹşdĹşbło, mĂłgł, juĹź w karnawale, ślubować wybrance serca. Spod obrusa wyjmowano nie tylko ĹşdĹşbła, ale i kartki z dowcipnymi przepowiedniami albo ukryte tam wcześniej drobne przedmioty. Bacznie spoglądano w niebo, bo z „dwunastnicy" – dni pomiędzy BoĹźym Narodzeniem a Trzema KrĂłlami – przepowiadano pogodę. Kolejnym dniom przypisywano następujące po sobie miesiące. Kiedy nadchodziła pora Pasterki, gospodarze zaprzęgali furmanki i pędzili, aby zdążyć do kościoła przed sąsiadami i zapewnić sobie największe urodzaje...

Czy narzekania, że dzisiejsze święta to już nie to co kiedyś, nie są konsekwencją zbytniego zapatrzenia się w przeszłość? Cóż, tacy już jesteśmy, że wolimy wspominać albo marzyć o tym, co dopiero będzie, a najtrudniej przychodzi nam cieszyć się tym, co właśnie trwa.

Nawet wśrĂłd potraw wigilijnych największy zachwyt kulinarny budzą zazwyczaj wszystkie te, ktĂłrych smak i aromat przypomina nam czasy dzieciństwa. Kiedy juĹź wkraczamy w dorosłe Ĺźycie i zakładamy własne rodziny, staramy się, choćby tylko raz w roku, przywrĂłcić coś ze świata, ktĂłry juĹź przeminął. Właśnie dlatego w zakresie potraw podawanych na świąteczny stół większość z nas jest usposobiona niezwykle konserwatywnie. Niekiedy zdarza się nam uczestniczyć w dyskusjach, jaka zupa koniecznie powinna pojawić się na wigilijnym stole: rybna, grzybowa czy barszcz, albo czy makiełki powinno się podawać z bułką czy z łazankami. Czy to, naprawdę, takie waĹźne?

I tak już jest: jedni zapewniają, że święta bez śniegu pozbawione są uroku, drudzy powiadają, że liczy się tylko żywa choinka, inni muszą mieć w domu choć gałązkę jemioły, jeszcze inni przed Wigilią wyjeżdżają specjalnie na wieś po wiązkę siana, które włożą pod obrus. Czy są to tylko przejawy dbałości o poszanowanie tradycji, czy może zbytnie przywiązanie do drugorzędnych szczegółów?

Wiadomo przecież, że cała otoczka świąt byłaby niewiele warta, gdyby Pan Jezus się nie narodził. Co, oczywiście, nie oznacza bagatelizowania przedświątecznej krzątaniny i towarzyszących jej - odtwarzanych każdego roku - rytuałów. Jeśli tylko potrafimy nie zatrzymywać się wyłącznie na nich, dopomogą nam one w pełniejszym przeżyciu świąt. Ważny jest i obrus, biały jak śnieg i biel opłatka - bo ten kolor jest liturgicznym symbolem światła, czystości oraz chwały - i zieleń świątecznego drzewka, jako symbol nadziei oraz reminiscencja rajskiego ogrodu, a także wszystkie inne, uświęcone tradycją, szczegóły.

Dla rodziny swoistym wyzwaniem jest włączenie do przedświątecznych prac dzieci, aby miały szansę rosnąć ze świadomością, Ĺźe rodzice rĂłwnieĹź pragną dobrze przeĹźyć święta i trochę odpocząć. Niechaj więc robią porządki w swoim pokoju, biegają po sprawunki czy wynoszą śmieci. Mogą takĹźe wyczyścić wszystkim domownikom buty, poustawiać krzesła przy stole, przygotować Pismo Święte i zaznaczyć stronę, z ktĂłrej przed wieczerzą przeczytamy fragment Ewangelii. I niechaj przygotują śpiewniki z tekstami kolęd - albo książeczki do naboĹźeństwa z kolędami - oraz znajdą książkę albo artykuł w czasopiśmie, z opisem dawnych obyczajĂłw wigilijnych. Po wieczerzy mogą głośno przeczytać całej rodzinie, w jaki sposĂłb nasi przodkowie świętowali BoĹźe Narodzenie.

A my nie Ĺźałujmy gardeł; zamiast słuchać płyt i oglądać program telewizyjny, urządĹşmy rodzinne kolędowanie. MoĹźe przed Pasterką warto znaleźć czas zarĂłwno na wspomnienie tych, ktĂłrzy juĹź odeszli, jak i na opowieść o Wigiliach sprzed lat czy chwilę interesującej zabawy? ChociaĹź nie będziemy, jak nasi przodkowie, ciskać kutią o powałę, to moĹźemy zabawić się np. w odgadywanie zagadek, albo przysłów ludowych, pokazywanych gestami przez jednego z domownikĂłw; trzeba się tylko wcześniej przygotować. Podobnie podczas świątecznych spotkań z dalszą rodziną: biesiadujmy, wspominajmy i bawmy się. I, rzecz jasna; śpiewajmy wspĂłlnie kolędy, bo kto śpiewa, ten po dwakroć się modli!

Za chwilę zasiądziemy do stołu i przełamiemy się opłatkiem - wigilijnym chlebem miłości i pojednania – Ĺźycząc sobie nawzajem i całemu światu Miłości, Pokoju i Pojednania, ktĂłre przyniosło na Ziemię Dzieciątko narodzone w dalekim Betlejem. Przywdziewając świąteczne ubrania, zrĂłbmy mocne postanowienie, Ĺźe będziemy przez ten wieczĂłr i całe święta dobrzy dla wszystkich i uśmiechnięci. Zapukajmy do drzwi samotnego sąsiada, aby złoĹźyć mu Ĺźyczenia; moĹźe zaprosimy go do wigilijnego stołu i wreszcie ten pusty talerz na coś się przyda? Przypomnijmy sobie, czy nie jesteśmy skłóceni z kimś, komu moĹźemy podać rękę do zgody, nawet jeśli nam zawinił. BądĹşmy ludĹşmi dobrej woli, juĹź czas – BĂłg się rodzi!

(źródło: Internet)