|
|||||
|
|||||
„Nauczycielu, radź sobie dobrze sam…(?)” NieÅ‚atwo pisać na poczÄ…tku roku szkolnego, ale tak, by tekst nie byÅ‚ tylko sprawozdaniem z pierwszego miesiÄ…ca nauki, bo po prostu niewiele siÄ™ wydarzyÅ‚o… W skali globalnej jednak ostatnie miesiÄ…ce przyniosÅ‚y wiele wydarzeÅ„, wobec których nie można przejść do porzÄ…dku dziennego. PoczÄ…wszy od zamachu szaleÅ„ca w Norwegii po wybuchy niezadowolenia w Anglii, czy dramatyczne protesty w Grecji i innych paÅ„stwach powodowane kolejnÄ… fazÄ… kryzysu ekonomicznego w Europie mogliÅ›my siÄ™ upewnić i przekonać, że żyjemy w ciekawych, ale i niebezpiecznych czasach, a także i o tym, że to wielowymiarowe niebezpieczeÅ„stwo może zapukać do naszych drzwi. Warto wiÄ™c zastanowić siÄ™, co w takich czasach może stać siÄ™ istotnÄ… wartoÅ›ciÄ…, która potrafi w chwilach zagrożenia (chociażby ekonomicznego) zespolić nie tylko lokalne spoÅ‚ecznoÅ›ci, ale naród czy wspólnoty miÄ™dzynarodowe. Na pewno coÅ› jeszcze oprócz opartej na zdrowych zasadach gospodarki. OsobiÅ›cie dodaÅ‚bym ludzkÄ… solidarność. To przecież ona każe nam być otwarta na drugiego czÅ‚owieka. Ta humanistyczna koncepcja widzenia czÅ‚owieka żywa w Polsce przez caÅ‚e lata osiemdziesiÄ…te ubiegÅ‚ego wieku, staÅ‚a siÄ™ popularna w caÅ‚ej Europie na poczÄ…tku lat 90-tych za sprawÄ… tzw. „jesieni ludów”. Teraz, kiedy, jak siÄ™ wydaje, Europie jest szczególnie potrzebna jakby przestaÅ‚a być wszechobecna ideÄ…, która przecież niosÅ‚a prawdziwÄ… wolność ludziom i narodom. A czy w Polsce potrafiliÅ›my jako spoÅ‚eczeÅ„stwo z tÄ… wolnoÅ›ciÄ… sobie poradzić, ale tak by sÅ‚użyÅ‚a ona ogólnospoÅ‚ecznym celom i zadaniom, czy ugrzÄ™znÄ™liÅ›my w egoistycznym zaspokajaniu wÄ…sko rozumianych potrzeb? A jak w tym wszystkim odnalazÅ‚a siÄ™ polska szkoÅ‚a? Na ile jej reformowanie idzie w dobrym kierunku, a Å›rodki przeznaczone na oÅ›wiatÄ™ sÄ… wypadkowÄ… celów, jakie stawia siÄ™ przed polskÄ… szkołą. Na ile to wszystko gwarantuje równe prawo dostÄ™pu do oÅ›wiaty – oto kilka pytaÅ„, które trzeba postawić by odpowiedzieć na pytania o kondycjÄ™ polskiej szkoÅ‚y. PozostawiajÄ…c te pytania na razie bez odpowiedzi warto zadać inne, rzadziej zadawane a nie mniej istotne, a mianowicie: Czy stworzono spójny system wartoÅ›ci i wskazano na autorytety, które mogÄ… być ich uosobieniem. W dzisiejszych rozchwianych ideowo czasach wydaje siÄ™ to niezmiernie ważne. SzkoÅ‚a w pogoni za jak najlepszymi wynikami nauczania nie może stać siÄ™ pustyniÄ… wychowawczÄ…, a inicjatywy prowadzone na rzecz wychowania (szeroko rozumianego) nie mogÄ… być jedynie kolejnym punktem rozumianego biurokratycznie programu wychowawczego. Szkole sÄ… potrzebne autorytety – także nauczycielskie – a te ostatnimi laty skutecznie zwalczano zwÅ‚aszcza za sprawÄ… krÄ™gów opiniotwórczych, głównie mediów. PostaciÄ… czÄ™sto goszczÄ…cÄ… na Å‚amach prasy, pojawiajÄ…cÄ… siÄ™ nierzadko w radiu, telewizji czy Internecie byÅ‚ nauczyciel, ale pokazywany zazwyczaj w krytycznym Å›wietle. Mówiono też o nim przy okazji rozpoczynajÄ…cego siÄ™ i koÅ„czÄ…cego roku szkolnego, z okazji Dnia Nauczyciela, no i oczywiÅ›cie przy okazji podwyżek dla nauczycieli. O tych ostatnich mówiono najgÅ‚oÅ›niej i to najczęściej z wyrzutem o szczególnym uprzywilejowaniu tej grupy zawodowej. Gdy pokazywano problemy oÅ›wiatowe, to najczęściej w kontekÅ›cie nieuchronnej (ponoć) nowelizacji „Karty nauczyciela”, czy też bezradnoÅ›ci szkoÅ‚y w rozwiÄ…zywaniu jej dydaktycznych i wychowawczych problemów. Wykreowano wiÄ™c Å›wiadomie lub nieÅ›wiadomie – wizerunek archaicznej szkoÅ‚y i nauczyciela – antybohatera. Nie muszÄ™ nikogo przekonywać jakie szkody wyrzÄ…dzono w ten sposób szkole, która przechodzi istotne przeobrażenia. SzkoÅ‚a przechodzi prawdziwÄ… transformacjÄ™, co wynika m.in. z faktu przynależnoÅ›ci Polski do Unii Europejskiej. W tej sytuacji kreÅ›lenie negatywnego wizerunku polskiej szkoÅ‚y wydaje siÄ™ niczym nieuzasadnione, natomiast podjÄ™cie ogólnonarodowej debaty na temat roli szkoÅ‚y w nowej rzeczywistoÅ›ci i najbliższej perspektywie (do roku 2030) jest wrÄ™cz niezbÄ™dne. Zastanowić siÄ™ trzeba jak zachÄ™cić mÅ‚odych zdolnych ludzi do wyboru zawodu nauczycielskiego, a w Å›lad za tym skoÅ„czyć jaÅ‚owÄ… dyskusjÄ™ o negatywnej selekcji kandydatów. Ponadto należy na nowo rozważyć drogÄ™ awansu nauczycielskiego, warunków pracy i pÅ‚acy. Wysokie wymagania stawiane polskiemu nauczycielowi muszÄ… iść w parze z jego pozycjÄ… spoÅ‚ecznÄ… i prestiżem zawodowym. I na koniec kilka słów „o samym sobie do samych siebie”. Chyba nie potrafiliÅ›my do tej pory stworzyć nauczycielskiego lobbingu, który w dobrze pojÄ™tym interesie- nie wÅ‚asnym, a polskiej szkoÅ‚y – potrafiÅ‚by skutecznie zabiegać o takÄ… reformÄ™ polskiej szkoÅ‚y, która jej absolwentom stwarzaÅ‚aby lepsze szanse na realizacjÄ™ wÅ‚asnych marzeÅ„ i aspiracji wpisanych w rozwój wÅ‚asnego kraju. Takiej szkoÅ‚y chciaÅ‚bym życzyć nam wszystkim – rodzicom, uczniom i nauczycielom – i to nie tylko w Dniu Edukacji Narodowej. Andrzej Pieczonka |