Wieść Gmina Chmielnik

Adaptacja przedszkolna - Jak sprostać nowym wyzwaniom? Po ukończeniu trzeciego roku Ĺźycia część dzieci zaczyna uczęszczać do przedszkola. Jest to niewątpliwie sytuacja stresująca - nie tylko dla malucha, ale rĂłwnieĹź dla jego rodzicĂłw. Dziecko musi poradzić sobie z dłuĹźszą rozłąką z mamą i tatą ...

Po ukończeniu trzeciego roku Ĺźycia część dzieci zaczyna uczęszczać do przedszkola. Jest to niewątpliwie sytuacja stresująca – nie tylko dla malucha, ale rĂłwnieĹź dla jego rodzicĂłw. Dziecko musi poradzić sobie z dłuĹźszą rozłąką z mamą i tatą, a takĹźe sprostać wymaganiom przedszkolnym. Przedszkole to dla kaĹźdego dziecka wyzwanie i niezwykle waĹźna zmiana w dotychczasowym Ĺźyciu. Podobnie jak na wszystkie nowe sytuacje, wydarzenia, tak i na pĂłjście do przedszkola dziecko zareaguje niepokojem, napięciem i konfliktami dążąc do rĂłwnowagi w swoim świecie wewnętrznym. KaĹźdy maluch to zarazem taki swoisty "barometr" odczuć i emocji rodzicĂłw. Jeśli dziecko czuje, Ĺźe mama obawia się pozostawić go w przedszkolu, ono takĹźe zaczyna odczuwać niepokĂłj i nie chce tam iść. Na szczęście maluchy „zaraĹźają się” nie tylko negatywnymi emocjami. Warto więc juĹź wcześniej zadbać o rozwĂłj ich samodzielności, tak by nie tylko dorosły był pewien, Ĺźe dziecko posiada wystarczające umiejętności, by poradzić sobie w nowym miejscu, ale takĹźe by maluch nabrał wiary w swoje umiejętności i nie obawiał się dłuĹźszej rozłąki z domownikami. Dla maluchĂłw, ktĂłre do nowych sytuacji podchodzą z entuzjazmem i ciekawością pĂłjście do przedszkola jest momentem długo wyczekiwanym i podniecającym.

Rodzice dwu, trzy - latków niekiedy wątpią w możliwość rozwoju samodzielności u tak małego dziecka. Jednak u dwulatka, a nawet i młodszego dziecka, można dostrzec przejawy woli bycia samodzielnym już w kilku obszarach codziennego życia. Jeśli słyszymy: Ja sam lub Ja sama, nie ma potrzeby wyręczania malucha w danej czynności. Zadaniem dorosłego jest zadbać o rozwój autonomii u dziecka w taki sposób, by czuło się kompetentne i samodzielne w pewnych obszarach życia, na które pozwala mu poziom rozwoju, m.in. układu mięśniowego i nerwowego. Maluch jest jeszcze dość słaby fizycznie i nie ma w pełni rozwiniętej koordynacji wzrokowo-ruchowej, by mógł samodzielnie wykonywać czynności wymagające precyzji czy dużej siły. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby aktywnie uczestniczył w spożywaniu posiłków czy brał udział w treningu czystości. Należy cały czas pamiętać, że nie można wymagać od dziecka samodzielności przekraczającej jego możliwości, ponieważ skutkuje to osamotnieniem i poczuciem bycia niezrozumianym przez opiekunów.

Przed pójściem do przedszkola niezwykle ważne jest przygotowanie dziecka na fizyczną i psychiczną separację od opiekunów. Jeśli maluch pozostaje w ścisłej zależności z mamą i tatą aż do pierwszego dnia zajęć w przedszkolu, rozłąka z rodzicami na czas pobytu w nowym miejscu będzie dla niego przykrym przeżyciem i wywoła negatywne emocje. Warto stwarzać jak najwięcej okazji do kontaktów pozarodzinnych. Dziecko uczy się wtedy, że jego świat nie kończy się na domu, a zabawa na placu zabaw z nowymi dla niego kolegami nie jest straszna, ale przyjemna. Przedszkolak od opiekunów uczy się stosunku do obcych ludzi, dlatego ważne jest, aby nie straszyć przedszkolem i osobami tam pracującymi. Jeśli dziecko w domu psoci, a rodzice na jego wybryki odpowiadają: Zobaczysz, pani w przedszkolu to ci dopiero pokaże, to nie można oczekiwać pozytywnego nastawienia malucha do nowych opiekunów. Dziecko, zanim rozpocznie swoją przygodę w przedszkolu, powinno mieć również okazję przebywania z innymi dorosłymi, nie tylko rodzicami i proszenia ich o pomoc.

Rozpoczynając przygodę z przedszkolem nie warto doszukiwać się w kaĹźdej nowej sytuacji czyhającego zagroĹźenia i chronić swoje dzieci niejako „na zapas”. Warto natomiast odnosić się do nieznanych dotąd maluchowi sytuacji jako moĹźliwości zdobycia przez niego nowych doświadczeń i nabycia nowych umiejętności. Dorośli przenoszą na dzieci swoje lęki i obawy, co prowadzi do tego, Ĺźe stają się one lękliwe i bojaĹşliwe. Dla rozwoju malucha waĹźna jest moĹźliwość zmierzenia się z nowymi sytuacjami. Nawet jeśli dziecko popełnia błędy, to są one potrzebne do rozwoju poczucia własnych moĹźliwości. Maluch, jeszcze zanim pĂłjdzie do przedszkola, musi nabyć umiejętności mĂłwienia o tym, co go boli i czego potrzebuje, a więc musi wiedzieć, jak zakomunikować innym, Ĺźe doświadcza przykrości. Jeśli mama towarzyszy dziecku na kaĹźdym kroku i rozpoznaje jego potrzeby, zanim ono zdąży je zwerbalizować, maluch nie ma okazji do stania się ekspertem we własnym Ĺźyciu. Dziecko powinno być na tyle autonomiczne, by mĂłc zakomunikować drugiej osobie słowami, w sposĂłb zrozumiały, Ĺźe np. jest głodne czy potrzebuje iść teraz do toalety. Ułatwia to pracę nauczycieli, a u przedszkolaka wzmacnia się poczucie sprawstwa i moĹźliwości wpływania na otoczenie.

Dziecko, mimo tego, Ĺźe bardzo chce coś samodzielnie zrobić, jest ograniczane przez swĂłj fizyczny rozwĂłj. Maluch czasami podejmuje się pewnej aktywności albo chce to zrobić, ale nie jest na to w pełni gotowy, bo np. nie ma jeszcze wystarczająco rozwiniętego układu mięśniowego bądĹş nie jest przygotowany emocjonalnie. Prawidłowe wykonanie nowej czynności jest moĹźliwe dzięki długiej nauce, na ktĂłrą składają się prĂłby i błędy. Jednocześnie rodzice musza pamiętać, Ĺź maluch nie od razu włoĹźy sweterek albo buciki, zwykle zajmuje mu to duĹźo czasu, więc dorośli często go w tym wyręczają. Brak cierpliwości i pośpiech dorosłych nie są niestety sprzymierzeńcami w kształtowaniu się samodzielności przedszkolaka. Dla malucha dążącego do samodzielności niezbędny staje się dorosły, ktĂłry odgrywa rolę swoistego modelu. Podpatrując rodzicĂłw, przedszkolak stara się naśladować róşne czynności, by za jakiś czas mĂłc samodzielnie zrobić coś w podobny sposĂłb. WaĹźne jest, by dostrzegać takie starania dziecka i chwalić jego osiągnięcia. PozwĂłlmy dziecku odczuwać dumę ze swoich osiągnięć. Pamiętajmy, Ĺźe coś, co dla nas jest błahostką, moĹźe być niezwykle istotne dla dziecka. NajwaĹźniejsze jest to, by rodzice uwierzyli w swoje dzieci, a przede wszystkim w to, Ĺźe sobie poradzą.

Aby ułatwić dziecku start w przedszkolu i zarazem rozwiać własne obawy dobrym pomysłem jest skorzystanie z zajęć adaptacyjnych, coraz częściej organizowanych w przedszkolach, jeszcze zanim dziecko na stałe dołączy do grona przedszkolakĂłw. JuĹź dzisiaj oddziały przedszkolne funkcjonujące w Szkole Podstawowej Nr 3 im. Św. M. M. Kolbego w Chmielniku i z siedzibą w Błędowej Tyczyńskiej zapraszają wszystkich przyszłych przedszkolakĂłw i ich rodzicĂłw na takie zajęcia, ktĂłre planowane są w marcu 2016 r. Będzie to świetna okazja, by wspĂłlnie z maluchem przełamać strach przed nowym otoczeniem. Zabierając dziecko na takie zajęcia, stworzycie mu szansę oswojenia się z przedszkolem. Będzie moĹźliwość wspĂłlnego zwiedzania nowego miejsca, zapoznania z rĂłwieśnikami, co przełoĹźy się na zmniejszenie stresu wynikłego ze zmiany środowiska i pomoĹźe w budowaniu poczucia bezpieczeństwa. Pozwoli to rĂłwnieĹź na zapoznanie się z nauczycielami, opiekunami, ktĂłrzy niebawem będą odgrywać waĹźną rolę w wychowaniu waszej pociechy.

Zapraszamy do zapoznania się ze stroną internetową szkoły http://sp3chmielnik.szkolna.net i przedszkola http://opchmielnik.szkolna.net, na których na bieżąco można śledzić działania w naszych oddziałach przedszkolnych.

Kilka rad na lepszy start

• Nigdy nie straszmy dziecka przedszkolem.
• W domach wprowadzajmy zasady i wspĂłlnie z pociechą pilnujmy, by były przestrzegane.
• Przyzwyczajajmy dziecko do jedzenia urozmaiconych potraw. Uczmy samodzielnego jedzenia.
• Odzwyczajmy je od smoczka, pampersĂłw czy picia z butelki.
• Nauczmy dziecko zrozumiale komunikować swoje potrzeby fizjologiczne.
• PozwĂłlmy maluchowi zabrać do przedszkola domowego „towarzysza” – niech będzie to np. ulubiona przytulanka czy samochodzik.
• Nie pokazujmy dziecku własnych obaw związanych w pĂłjściem do przedszkola.
• Organizujmy krĂłtkie poĹźegnania, nie wracajmy sprawdzić, czy pociecha się bawi. PrzedłuĹźające się poĹźegnania są dla niej bardziej stresujące.
• PrzychodĹşmy po dziecko punktualnie, bądĹşmy w tej kwestii przewidywalni.
• PozwĂłlmy maluchowi na samodzielność, szczegĂłlnie w zakresie samoobsługi.
• ZaangaĹźujmy dziecko w przygotowania do przedszkola. Mogą to być np. wspĂłlne zakupy.
• Chwalmy malucha za to, Ĺźe dzielnie radzi sobie w nowej sytuacji.
• Porozmawiajmy z nim o tym, Ĺźe nawet dorośli trochę denerwują się, gdy robią coś waĹźnego pierwszy raz, ale po jakimś czasie czują się lepiej.

Małgorzata Jaworska
nauczycielka wychowania przedszkolnego
w SP nr 3 im. Św. M. M. Kolbego w Chmielniku

Literatura:

1. A.Batura, M.Chyża, K. Pyrgiel- Przedszkolak na start. Jak dobrze zacząć. - Wychowanie w przedszkolu 6/2013
2. E. Gruszczyk - Kolczyńska, E.Zielińska- Płaczę i rozpaczam, gdy muszę iść do przedszkola - Wychowanie w przedszkolu 2/1998
3. A. Faber, E. Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Media Rodzina, Poznań 2006