Wieść Gmina Chmielnik

Wkrótce na dobre zawita wiosna. Tradycją związana z tą porą roku jest topienie Marzanny, dawniej zwaną topieniem bałwana. Niegdyś zwyczaj ten obchodzony był w Białą Niedzielę, czyli pierwszą niedzielę po Wielkanocy. W wieku XX ten symboliczny sposób żegnania zimy obchodzono w pierwszy dzień wiosny 21 marca. Marzanna była to kukła zrobiona ze słomy i odziana w stare ubrania. Niesiona przez całą wieś do pobliskiego strumienia lub jeziorka, wśród krzyków radości i śpiewów wrzucana do wody. Zwyczaj ten ma bardzo stary, jeszcze pogański rodowód, związany ze słowiańskimi kultami przyrody. Zimę w postaci bałwana (Marzanny) niszczono publicznie, by odtąd niepodzielnie już zapanowała wiosna.
Od wiekĂłw symbolem nadchodzącej wiosny były Święta Wielkanocne. Pierwszymi jej zwiastunami są m.in. bazie wierzbowe, ktĂłre słuĹźyły ludziom jako element dekoracji palm wielkanocnych. Palmy wykonywano z pędĂłw leszczyny lub wierzby, jałowca, z wiech trzciny wodnej, bazi oraz papierowych kwiatĂłw i wstążek. Palma była symbolem Ĺźycia, przedmiotem sprowadzającym szczęście i powodzenie, wierzono, Ĺźe z jej pomocą moĹźna odwracać czary i niebezpieczeństwa. Po powrocie z kościoła w Niedzielę Palmową, zwaną teĹź Kwietną, ludzie zatykali mniejsze palmy za święte obrazy, przybijali do drzwi lub na szczytach chat, by uchronić dom od niebezpieczeństw m.in. od poĹźaru. W Wielki Piątek z palm robiono krzyĹźyki, ktĂłre umieszczano w ziemi na polu, by zapewnić dobre, obfite plony. Podczas pierwszego wypędzania bydła na pastwisko naleĹźało je koniecznie popędzić święconą palmą, zapewniając tym samym zwierzętom zdrowie i chroniąc je przed kradzieżą. W Niedzielę Palmową po wsiach chodziły tzw. „Pucheroki”. Byli to chłopcy wysmarowani sadzą, ubrani w koĹźuch wywinięty wełną na wierzch, w papierowej czapce na głowie. W ręku trzymali siekierkę bądĹş kijek, w drugiej koszyk, do ktĂłrego za wygłoszoną orację otrzymywali od gospodarzy datki, najczęściej jajka.
Przez cały czas trwania Wielkiego Tygodnia w chatach robiono porządki: bielono ściany, czyszczono izby, sprzęty, naczynia. Przygotowywano rĂłwnieĹź potrawy, ktĂłre w Wielką Sobotę święcono. Wędzono więc szynkę i kiełbasę, pieczono chleby, robiono masło i sery.
W Wielki Czwartek milkły dzwony kościelne, a wtedy chłopcy zastępowali je drewnianymi kołatkami, z ktĂłrymi rano, w południe i wieczĂłr obchodzili kościół tłukąc się nimi przeraĹşliwie.
Z nastaniem Wielkiego Piątku, jeszcze przed wschodem słońca, ludzie podążali do strumieni gdzie obmywali się w wodzie. Panowało przekonanie, Ĺźe kto pierwszy dotrze do rzeki ten przez cały rok nie będzie miał wrzodĂłw. Kąpiel taka miała zapewnić zdrowie i urodę, a takĹźe oczyścić z wszelkich trosk i zmartwień. W tym dniu powszechnym zwyczajem było rozpalanie ognisk w sadzie. Starano się tak usytuować ognisko, by dym okadzał drzewa, co miało je chronić przed szkodnikami i uczynić owocnymi.
W Wielką Sobotę uczestniczy się w ceremonii święcenia ognia i wody, ktĂłre według wierzeń obchodzono na pamiątkę umywania rąk przez Piłata i ogrzewania się przy ognisku Apostołów. Ludzie zabierają ze sobą poświeconą wodę, by pokropić nią mieszkanie i napełnić kropielniczki, resztę zaś przechowywano na inne okazje np. kropienie ziarna przed siewem, ziemniakĂłw przed sadzeniem itp. 
NajwaĹźniejszym momentem w Wielką Sobotę było święcenie pokarmĂłw. Niegdyś przynoszono do poświęcenia taką ilość pokarmĂłw jaką rzeczywiście zjadano podczas świąt. W wielkich koszach wiklinowych znaleźć moĹźna było okrągły bochen chleba, całą szynkę, jaja, wianek kiełbasy, garnuszek masła, sĂłl, chrzan, pieprz i ocet. Na samą gĂłrę kładziono baranka z cukru lub gipsu. KaĹźda z tych potraw miała swoje znaczenie symboliczne. Szynka symbolizowała Chrystusa ukrzyĹźowanego, kiełbasa - powrozy, ktĂłrymi był spętany, ocet i pieprz - napĂłj, jakim Go napojono, pieczywo-chleb jaki Jezus rozdał Apostołom w trakcie ostatniej wieczerzy. Jaja były białe lub barwione za pomocą barwnikĂłw naturalnych (łupiny cebuli lub młode Ĺźyto) na kolor brązowy i zielony. Koszyki przystrajano gałązkami bukszpanu i mirtu. Po powrocie z kościoła pokarm zamykano w komorze i nie wolno było z niego niczego uszczknąć przed rezurekcją. W niektĂłrych miejscowościach w tym dniu kobiety rozbijały gliniane „kwasoki” na Ĺźur, na znak zakończenia długiego postu.
Wielką Niedzielę rozpoczynano uroczystą Mszą rezurekcyjną. Po powrocie gospodyni rozdzielała pokarm święcony poprzedniego dnia. Pierwsze spoĹźywano chrzan i pieprz „aby wypalić zło”, następnie po dwa jajka, chleb z szynką i kiełbasą, pito do tego kawę z cykorii z mlekiem. Resztki z poświeconych pokarmĂłw nie mogły się poniewierać, dlatego palono, zakopywano, bądĹş dawano zwierzętom gospodarskim. Ten dzień spędzano w domach, nie wskazane były odwiedziny. Nie wolno teĹź było wykonywać jakiejkolwiek pracy gospodarskiej.
Poniedziałek Wielkanocny, zwany tez „Śmigusem” był dniem, w ktĂłrym od rana polewano się wodą. Goniono się z wiadrami, konewkami, garnkami, starając się, by nie dać się zaskoczyć innym. Najbardziej „naraĹźone” były dziewczęta, choć oblanie wodą było dla nich wyróşnieniem, oznaczało bowiem powodzenie u chłopcĂłw. Dziewczęta polewano, by szybko powychodziły za mąż, kobiety dojrzałe, aby im się dobrze krowy doiły. W tym dniu chodzili po wsi chłopcy z małym wĂłzkiem na dwĂłch kółkach, tzw. Traczykiem lub ogrĂłdkiem, ktĂłry przybrany był zielenią. Na nim stała figura Chrystusa Zmartwychwstałego bądĹş baranek wielkanocny. Odwiedzając gospodarzy, wygłaszali wierszyki i prosili o podarunek.
Tak rozpoczynał się kolejny rok pracy, wytyczany przez pory roku.

(źródło - Internet)