Gimnazjum im. Szarych Szeregów w Chmielniku, w bieżącym roku szkolnym, przystąpiło do realizacji ogólnopolskiego programu profilaktycznego „Trzymaj formę”. Celem tego programu jest edukacja w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży szkolnej i ich rodzin poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety, w oparciu o odpowiedzialność indywidualną i wolny wybór jednostki.
Organizatorami programu „Trzymaj formę” jest Polska Federacja Producentów Żywności oraz Główny Inspektorat Sanitarny. Szkoły przystępujące do programu otrzymały ciekawe materiały i pomoce dydaktyczne. W chmielnickim Gimnazjum koordynatorzy programu przygotowali harmonogram działań, który realizowali sami uczniowie. Każda klasa otrzymała zadanie realizacji trzech wybranych projektów. Poszczególne zespoły starały się sukcesywnie prezentować swoje projekty przed całą szkołą. Pomysłowość realizacji tych zadań oraz ich wartość merytoryczna zostaną nagrodzone wyjazdem na Międzynarodowe Targi Żywności.
Po co to robimy? Statystyki wskazują, iż większość młodzieży w Polsce spędza wolny czas przed komputerem i telewizorem, ich rodzice poruszają się samochodami, rodziny nie wychodzą na wspólne spacery co przyczyniło się do tego, iż nasz kraj zajmuje czołowe miejsce wśród krajów europejskich w siedzącym trybie życia, a co za tym idzie grozi nam otyłość. Zdarza się też, iż wśród zalewu produktów spożywczych młodzi ludzie są niedożywieni, gdyż zapychając się sklepowymi „smakołykami”, nie dostarczają swojemu organizmowi właściwych proporcji witamin, składników mineralnych, węglowodanów, białka, cukrów i tłuszczów niezbędnych do normalnego funkcjonowania organizmu. Takie niedobory mogą sprawić, iż młody człowiek jest osłabiony, ma problemy z pamięcią i koncentracją uwagi. W takim przypadku konieczna jest zbilansowana dieta, która zawiera to wszystko co jest potrzebne organizmowi do zdrowego życia.
Tego właśnie uczą się nasi gimnazjaliści. W ramach projektu promują więc nową piramidę żywienia, której podstawę stanowi codzienna aktywność fizyczna.
Wśród przygotowanych przez uczniów zadań znalazły się takie, które prezentowały ćwiczenia fizyczne, jak gimnastyka, taniec i uprawianie dyscyplin sportowych, a także te, które przedstawiały konkrety odnośnie zdrowego odżywiania. W Gimnazjum, w ramach jednego z takich zadań można było również sprawdzić swój wskaźnik BMI (Body Mass Index), wyrażony wzorem: BMI = masa ciała (kg) / wzrost (m)2 który obrazuje czy mamy prawidłową wagę. Tu, po uprzednim zmierzeniu się i zważeniu, uczniowie obliczali swoje BMI wg wzoru, a następnie sprawdzali jego zgodność w tabeli wartości granicznych tego wskaźnika. Otóż, jako kryterium nadwagi uważa się BMI = 25-29,9, a otyłości – BMI powyżej 30. Prawidłowa masa ciała mieści się w BMI = 20-25, natomiast poniżej 18,5 to już niedowaga. Wartości te są opracowane dla dorosłych i starszej młodzieży. W przypadku dzieci, metoda ta wymaga dodatkowego użycia odpowiednich tabel lub siatek centylowych, uwzględniających płeć i wiek dziecka w ocenie BMI, stosowana jest przez specjalistów (lekarzy, pielęgniarki szkolne).
Z taką wiedzą można było przystąpić do degustacji zdrowej żywności, zapoznać się z ciekawymi przepisami na pełnowartościowe posiłki, a także dowiedzieć się jak odczytywać i praktycznie wykorzystywać oznaczenia GDA, zawarte na opakowaniach produktów w sklepach, poruszano przy tym również prawa konsumenta. Zmienił swój asortyment także szkolny sklepik, w którym pojawiły się świeże owoce, soki warzywne i woda mineralna niegazowana.
Co powinni wiedzieć rodzice nastolatków? Otóż u młodzieży, w okresie pokwitania zwiększa się zapotrzebowanie na energię (kalorie). Tak więc w grupie wiekowej 10-12 lat zalecana wartość energetyczna dziennego spożycia u dziewcząt wynosi 1750-2150 kcal chłopców 1900-2350 kcal. Natomiast w grupie wiekowej 13-15 lat dziewczęta powinny spożywać 1950-2400 kcal, a chłopcy w tym wieku już 2200-2850 kcal dziennie. Organizm w okresie intensywnego wzrostu wymaga szczególnie dobrego odżywiania. Zalecane normy żywieniowe uwzględniające zapotrzebowanie na energię i podstawowe, niezbędne składniki odżywcze dla młodzieży opracowane zostały w Polsce przez Instytut Żywności i Żywienia. (http://www.izz.waw.pl/wwzz/normy.html) Prawidłowe żywienie to nie tylko dostarczanie organizmowi wszystkich niezbędnych składników pokarmowych, ale także regularność posiłków, czyli ich liczba i rozłożenie w ciągu dnia. Dzieci i młodzież powinny spożywać średnio 4 - 5 posiłków dziennie, najlepiej o stałych porach dnia. Przerwy między posiłkami nie powinny trwać dłużej niż 4 godziny. Rzadsze spożywanie posiłków np. 3 w ciągu dnia powoduje obniżenie stężenia glukozy we krwi (hipoglikemię), co wywołuje uczucie głodu, zmęczenia, pogarsza koncentrację uwagi. Mogą wystąpić również bóle brzucha i inne dolegliwości. Uczniowie nie spożywający regularnie posiłków: częściej odczuwają osłabienie, rozdrażnienie, wykazują gorsze wyniki w nauce i w sprawdzianach sprawności fizycznej gorzej wywiązują się z obowiązków ucznia, niżej oceniają swój stan zdrowia w porównaniu z rówieśnikami żywiącymi się regularnie.
Ciekawostką jest to, iż ponad 80 rodzajów chorób wieku dojrzałego jak: otyłość, niedokrwienna choroba serca, nadciśnienie, cukrzyca, osteoporoza, nowotwory przewodu pokarmowego, próchnica zębów, to rezultat naszego nieprawidłowego odżywiania w dzieciństwie i w wieku dorastania.
Im wyższa świadomość młodzieży na temat zdrowego stylu życia, tym większa szansa na to, że będą racjonalnie wybierać produkty i spożywać proporcje sprzyjające ich zdrowiu oraz, że świadomie będą organizować sobie czas z dużą dawką ruchu na świeżym powietrzu. Takie jest założenie. Gimnazjum stara się inwestować w przyszłość swoich uczniów pod każdym względem, a sprawa ich zdrowia i kondycji psychofizycznej, w kontekście powyższych zagadnień, wydaje się sprawą priorytetową.
Warto więc zadbać o zdrowie młodzieży, już dziś.
Monika Wójcik
* W niniejszym artykule zawarto treści merytoryczne pochodzące ze strony internetowej: www.trzymajforme.pl
W trosce o zdrowie młodzieży
Warto przeczytać
