„Byłaś dla nas radością i dumą (…) Armio Krajowa” – śpiewała chmielnicka młodzież. Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 oraz obydwu Gimnazjów w Chmielniku, mieli zaszczyt uświetnić, swoim programem artystyczno – patriotycznym, uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika ku czci trzech żołnierzy AK z ugrupowania „Wedeta”, którzy polegli w walce z Niemcami na Drabiniance.

Odsłonięcie pomnika nastąpiło 18 października 2008 roku w Rzeszowie na ul. Granicznej, tam gdzie 65 lat temu polegli Stefan Rudnicki „Prut”, Jerzy Ziomek „Szczerba” oraz Józef Sitarz „Łupin”.

„Wedeta” była ugrupowaniem ściśle związanym z gminą Chmielnik, dlatego warto przypomnieć jej losy i dokonania. Otóż, ugrupowanie to powstało jesienią 1941 r. z ramienia rzeszowskiego Inspektoratu ZWZ – AK o charakterze dywersyjno – propagandowym. Kierownikiem „Wedety” został plut. pchor. Jan Bałda PS. „Piotr”, jego zastępcą był plut. pchor. Ludwik Naleziński PS. „Ryś”.

Obydwaj pochodzili z Chmielnika, tu też mieściło się dowództwo „Wedety”. W roku 1942 „Wedeta” liczyła już ok. 300 ludzi działających we wszystkich trzech obwodach Inspektoratu Rzeszów. Do zadań „Wedety” należało: wydawanie gazetki konspiracyjnej inspektoratu „Na Posterunku”, prowadzenie kolportażu materiałów propagandowych przekazywanych przez Komendę Główną AK, prowadzenie wywiadu wojskowego, organizowanie szkolenia bojówek propagandy ulicznej i „małego sabotażu” oraz prowadzenie takich akcji, organizowanie działalności dywersyjno-propagandowej wśród żołnierzy Wermachtu (akcja „N”) i wśród Niemców cywilnych, organizowanie i szkolenie oddziałów kobiecych. Co ciekawe zorganizowano i utrzymano przez cały niemal czas okupacji specjalną konspiracyjną komórkę na terenie rzeszowskiego więzienia na zamku, co pozwalało uzyskiwać informacje na temat losu przetrzymywanych tam więźniów. Po pacyfikacji wsi Chmielnik 18 września 1943 r. – po śmierci dowódcy ugrupowania Jana Bałdy – nastąpiło przegrupowanie żołnierzy „Wedety”. Działalność dywersyjna nie ustała. W październiku 1943 r. dowództwo ugrupowania przygotowało plan uprowadzenia Kreishauptmana Rzeszowa – dr Heinza Ehausa, mieszkającego na przedmieściu. Akcję miała przeprowadzić bojówka w składzie: kpr. pchor. Stefan Rudnicki „Prut”, kpr. Józef Sitarz „Lupin”, st. strz. Jerzy Ziomek „Szczerba”. Do wykonania akcji przystąpiono 19 października 1943 r. Niestety grupa została wytropiona przez siły niemieckie i otoczona na przedpolach miasta w Drabiniance. Po krótkiej walce z niemiecką żandarmerią ranni żołnierze zdetonowali ostatni posiadany granat, ponosząc śmierć.

Dziś, w miejscu walki i śmierci tych bohaterów, wspomnieniom tamtych wydarzeń nie było końca. Oprócz występu chmielnickiej młodzieży, imprezę uświetnił także koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu Orkiestry Wojskowej Garnizonu Rzeszów, Msza Św. Polowa koncelebrowana pod przewodnictwem J.E. bp. Kazimierza Górnego oraz wystąpienie zastępcy dowódcy ugrupowania „Wedeta”. Kwiaty pod pomnikiem złożyli, m.in. siostra Stefana Rudnickiego – Izabela Rudnicka, Prezydent Miasta Rzeszowa, przedstawiciele IPN – u, Związek Strzelecki Strzelec, natomiast gminę Chmielnik reprezentowali Wójt Gminy Pan Krzysztof Grad, Dyrektor Gimnazjum
w Chmielniku Pani Barbara Mucha, Dyrektor Społecznego Gimnazjum w Chmielniku Siostra Dorota Koszyka oraz Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1 w Chmielniku Pan Ryszard Łopuszański.

Tam, pod pomnikiem ku czci bohaterów wojny, nikt nie miał wątpliwości, że pamięć o nich nie przeminie, nie tylko dopóki stoi pomnik, ale dopóki młode pokolenie jak uczniowie z Chmielnika będzie czcić i ożywiać tę pamięć. Na zakończenie, warto zacytować słowa jednej z kombatantek, obecnych na uroczystości, skierowane do naszej młodzieży:

„Cieszymy się, bardzo się cieszymy, że mamy komu przekazać to co po nas zostało”.

Monika Wójcik